Spreektekst raadsvergadering 30 januari 2025
Voorzitter, vanavond neemt de raad het principebesluit over de bestuurlijke toekomst van Uitgeest. In de raad wordt gesproken over een drietal opties op bestuurlijk niveau: Fuseren met een buurgemeenten, zelfstandig doorgaan met een eigen ambtenarenapparaat of zelfstandig doorgaan en aangesloten blijven bij het werkbedrijf BUCH. Het werkbedrijf BUCH doet het uitvoerende werk van een gemeente, zoals het verstrekken van paspoorten en vergunningen, en daarnaast ook het uitvoeren van de wettelijke taken.
De onvrede binnen de raad van Uitgeest is in eerste instantie opgelaaid doordat ze niet tevreden waren over de kwaliteit die door het werkbedrijf BUCH werd geleverd. Hierdoor popte de vraag op of het dan niet beter is om met een andere gemeente te fuseren. Gedacht werd dat het ook beter zou zijn voor de inwoners van Uitgeest.
Uitgeest lokaal geeft, als lokale partij, aan waarom wij tegen dit principebesluit zullen stemmen.
Zoals Uitgeest Lokaal in de commissie SAZ/RO van 16 januari j.l heeft aangetoond komen alle mogelijke fusiepartners flink wat geld tekort. Het recentelijk verschenen rapport van BDO accountants, niet de minste, heeft de conclusie van Uitgeest Lokaal onderschreven.
Daarom voorzitter lijkt
Het gras bij de buren veel groener, maar is het dat niet
BDO accountants hebben voor de zevende keer de financiële gezondheid van alle Nederlandse gemeenten beoordeeld op basis van de jaarrekeningen over 2022 en de meerjarenbegrotingen tot en met 2027. Tot en met 2025 lijkt geld voor gemeenten op het eerste gezicht geen probleem. De jaarrekeningen 2022 laten zelfs forse overschotten en een positief resultaat van € 3,7 miljard zien. Slechts 8% van de gemeenten had een tekort. Voor 2025 worden ook nog goede resultaten verwacht. De begrotingen voor de komende jaren schetsen echter een negatief beeld. De tekorten lopen dan op tot ruim één miljard euro structureel. “De taken en opgaven van gemeenten nemen toe, terwijl de financiële middelen afnemen.” (Bron BDO)
Uit het overzicht dat zij hebben gepubliceerd blijkt dat Uitgeest het verreweg beter doet dan de mogelijke gemeenten waarvan zij onderzoeken of ze willen fuseren met Uitgeest.
Zo blijkt Uitgeest met een rapportcijfer 6 en de 73ste plaats van de 113 het beter te doen dan Heemskerk, welke in de categorie 25 tot 50.000 inwoners bijna achteraan staat. Castricum staat in die categorie met een rapportcijfer 2 zelfs helemaal achteraan op plaats 134 van 134. Alkmaar doet het bij gemeenten van meer dan 100.000 inwoners het slechtst van alle grote gemeenten in Nederland.
De vraag is dus of de beweegredenen van de Uitgeesterraad om financieel beter af te zijn wel een terechte vraag is?
Uitgeest Lokaal zegt: Nee tegen fusie, ja tegen zelfstandigheid!
Uitgeest is een unieke gemeente met een eigen identiteit, een hechte gemeenschap en een rijke historie. Als lokale partij geloven wij dat een fusie met één of twee omliggende gemeenten deze eigenheid in gevaar brengt. Daarom verzet Uitgeest Lokaal zich tegen dit plan en pleiten wij voor het behoud van een zelfstandig Uitgeest.
Waarom is Uitgeest Lokaal tegen fusie?
1. Verlies van lokale zeggenschap
Een fusie betekent dat belangrijke beslissingen over onze gemeente voortaan op een groter, centraler niveau worden genomen. Dit vergroot de afstand tussen bestuur en inwoners, terwijl wij juist vinden dat beleid zo dicht mogelijk bij de mensen moet worden gemaakt. Uitgeest moet niet afhankelijk worden van besluiten die elders worden genomen en die niet altijd in ons belang zijn.
2. Verzwakking van de lokale identiteit
Uitgeest heeft een sterke gemeenschap met eigen tradities, voorzieningen en een dorps karakter. Een fusie zou betekenen dat wij opgaan in een grotere, anoniemere gemeente, waarin onze specifieke behoeften minder prioriteit krijgen. Wat maakt Uitgeest dan nog écht Uitgeest?
3. Risico op minder maatwerk en betrokkenheid
Wij geloven in een bestuur dat oog heeft voor de unieke uitdagingen van Uitgeest. In een grotere gemeente zullen wij te maken krijgen met generiek beleid, dat niet altijd aansluit bij wat wij nodig hebben. Lokale partijen verliezen invloed, en de inwoners worden een klein radertje in een groter systeem.
4. Onzekere financiële voordelen
Voorstanders van een fusie beweren dat deze leidt tot kostenbesparing en efficiënter bestuur. Maar de praktijk leert dat fusies vaak gepaard gaan met hogere kosten door reorganisaties, harmonisatie van salarissen en systemen, en nieuwe bestuurlijke lagen. Uitgeest moet niet in een financiële fuik worden gelokt zonder garantie op echte voordelen.
5. Behoud van democratische controle
Een kleinere gemeente betekent korte lijnen tussen inwoners, ambtenaren en bestuurders. Burgers weten waar ze terechtkunnen en hebben directe invloed op besluitvorming. In een grotere fusiegemeente neemt die betrokkenheid af, en wordt politiek bestuur steeds minder herkenbaar en toegankelijk.
Ons alternatief: samenwerken zonder fusie
Uitgeest Lokaal is niet tegen samenwerking met andere gemeenten. Integendeel: wij zien de waarde van regionale samenwerking op specifieke thema’s zoals veiligheid, duurzaamheid en infrastructuur.
Maar dat kan prima zonder onze zelfstandigheid op te geven. Wij pleiten voor slimme samenwerkingsverbanden, waarbij Uitgeest haar eigen koers bepaalt en haar eigen toekomst in handen houdt.
Uitgeest verdient een bestuur dat dichtbij de inwoners staat. Een fusie is niet de oplossing, maar een bedreiging van onze autonomie en betrokkenheid. Samen kunnen we ervoor zorgen dat Uitgeest zelfstandig blijft – voor ons, en voor de generaties na ons.
Uitgeest Lokaal is– Voor een sterk en zelfstandig Uitgeest